Ekcem je naziv za skupinu stanja koja uzrokuju da koža postane crvena, upaljena i da jako svrbi. Ekcemi su vrlo česti, kod nas se nažalost ne vodi statistika o oboljelim, ali podatak da samo u Americi preko 30 miliona ljudi ima neki oblik ekcema dovoljno govori koliko je ovaj zdravstveni problem čest. Ekcem nije zarazan, ne možete ga “pokupiti” od druge osobe. Iako se tačan uzrok ekcema ne zna, naučnici su složni da se ekcem pojavljuje zbog kombinacije gena i okidača iz okoline. Kada alergen (iritant) izvana ili iznutra u tijelu “uključe” imunološki sistem, on proizvodi upalu. Upravo ta upala uzrokuje simptome uobičajene za većinu vrsta ekcema.
Postoji nekoliko vrsta ekcema, a to su:
- Atopijski dermatitis
- Kontaktni dermatitis
- Dishidrotski ekcem (dishidroza)
- Numuralni dermatitis
- Seboroični dermatitis
- Statični (venski) dermatitis
Atopijski dermatitis
Atopijski dermatitis je vrsta ekcema koja je hroničnog karaktera. Atopijski dermatitis nastaje kada naš imuni sistem pretjerano burno reaguje na određene namirnice koje unosimo u organizam ili kada pretjerano reaguje na tvari koje nas okružuju. AD obično počinje u ranom djetinjstvu, obično do šestog mjeseca života. Kada vi ili vaše dijete imate atopijski dermatitis primjetit ćete da se dešavaju razdoblja u kojima AD miruje i razdoblja u kojima koža bukti. Atopijski dermatitis je dio onoga što nazivamo atopijska trijada, a uključuje i dva druga alergijska stanja: astmu i polensku groznicu (alergijski rinitis). Istraživači vjeruju da ljudi koji potiču iz porodica u kojima već ima članova koji imaju neki od oblika alergije mogu i sami razviti atopijski dermatitis, astmu i alergijski rinitis. Neki od uobičajenih simptoma koji se javljaju kod atopijskog dermatitisa su suha i ljuskava koža, crvenilo, svrbež, pukotine iza ušiju, osip na obrazima, rukama ili nogama, otvorene rane na koži uslijed sekundarne infekcije.
Kontaktni dermatitis
Kontaktni dermatitis pojavljuje se kada kožu direktno dodiruje nadražujuća tvar ili alergen. Zbog toga se koža upali, peče, boli i svrbi. Postoji nekoliko vrsta kontaktnog dermatitisa, ali irititantni kontaktni dermatitis i alergijski kontaktni dermatitis su najčešći. Kontaktni aleregijski dermatitis se pojavljuje obično na mjestima gdje je alergen dodirivao kožu. Najčešći iritanti su: nikl, otapala, industrijske hemikalije, deterdženti, para, duhanski dim, boje, izbjeljivači, vuna, kisela hrana, proizvodi za njegu kože i kose koji u sebi sadrže alkohole (cetilni alkohol ne spada u alergene), neki sapuni i mirisi. Simptomi koji se javljaju kod kontaktnog dermatitisa su: crvenilo i osip, mjehurići koji mogu curiti i pucati stvarajući rane i bol.
Dishidrotski dermatitis
Vrlo česta bolest koja se tipično javlja i pogoršava ljeti, dok zimi dolazi do poboljšanja. Radi se o osjetljivosti na metale gdje dolazi do upalne rekacije kože, obično na rukama i stopalima. Najčešće se javlja kod osoba sa suhom kožom te kod osoba koje imaju atopijski dermatitis.Do reakcije dolazi pri direktnom kontaktu s metalom, preko hrane ili vode. Obično je u pitanju nikal pa se preporučuje alergološka obrada na metale. Ako ste alergični, dobijete spisak stvari koje morate izbjegavati. Savjetuje se izbjegavati nošenje nakita s puno nikla (piercing ili naušnice) jer to najviše pospješuje razvoj alergije na metale kod žena. Simptomi dishidrotskog dermatitis uključuju: sitne prozirne mjehuriće na dlanovima te na prstima i sa strane prstiju, koji često svrbe i peku. Nakon toga mjehurići pucaju i nastaje sitno tačkasto ljuštenje kože. Kod težih oblika nastaju plikovi i dolazi do pucanja kože, a javlja se i bol te nelagoda.
Numuralni (brojčani) dermatitis
Numuralni dermatitis izgleda drugačije od ostalih vrsta ekcema. Okruglog je oblika, podsjeća na novčić pa je po tome i dobio naziv. Numuralni ekcem poznat kao i diskoidni ekcem, može se pojaviti u bilo kojoj životnoj dobi. Izgleda potpuno drugačije od ostalih ekcema i vrlo teško se liječi. Po tijelu oboljelih se javljaju tamne fleke u obliku novčića. Uzrok ove vrste ekcema je hladno vrijeme, tj. reakcija na hladno vrijeme. Također se javlja kao rekacija na ubode nekih insekata. Neki simptomi numuralnog ekcema su: okrugle mrlje u obliku novčića; svrbež, suha koža i otvoreni čirevi.
Seboroični dermatitis
Seboroični dermatitis se pojavljuje na tijelu gdje ima puno lojnih žlijezda, kao što je gornji dio leđa, nos, vlasište. Seborični dermatitis na vlasištu podsjeća na perut. Tačan uzrok seboroičnog dermatitisa nije poznat, iako geni i hormoni igraju važnu ulogu u njegovom nastajanju. Mikroorganizmi poput gljivica, koji prirodno žive na koži, svojim prekomjernim razmnožavanjem, također, mogu pridonijeti seboroičnom dermatitisu. Za razliku od ostalih vrsta dermatitisa, seboroični dermatitis nije posljedica alergija. Ljudi bilo koje dobi mogu razviti ovu vrstu dermatitisa, uključujući i novorođenčad kod kojih se javlja tzv. tjemenjača – na engleskom ” cradle cap”. Nešto je češći kod muškaraca nego kod žena. Smatra se da ljudi sa hroničnim bolestima koje utiču na imunološki sistem (AIDS, Parkinsonova bolest) imaju povećan rizik od pojave seboroičnog dermatitisa. Seboreični dermatitis se može pojaviti i na drugim mjestima poput lica, oko nosa, iza obrva, u gornjem dijelu tijela, ispod pazuha itd. Uobičajeni simptomi seboroičnog dermatitisa uključuju: crvenilo, natečenu bolnu kožu, svrbež te bijele ili žute ljuskice.
Statični (venski dermatitis)
Statični (venski) dermatitis se još naziva i gravitacijski. Ova vrsta dermatitisa se dešava kada postoji problem s protokom krvi u venama i nastane pritisak (obično u potkoljenici). Taj pritisak može prouzrokovati istjecanje tekućine iz vena u kožu, što rezultira gravitacijskim dermatitisom. Simptomi statičnog dermatitisa uključuju: oticanje oko zglobova, crvenilo, svrbež, a u težim slučajevima nastaju otvorene rane koje cure i koje su zahvaćene infekcijama.
